Sinds mei kun je virtueel een gezonken kasteel bezoeken waar het ooit in het Nederlandse dorp Elsloo stond. Daar is een nieuw archeologisch 'speerpunt' geopend: een letterlijke ijzeren speer in het landschap die dienst doet als poort naar het verleden. Bezoekers kunnen met hun mobiele telefoon een duik nemen in de geschiedenis van het verdronken kasteel en de mogelijkheden laten zien om augmented reality en archeologie te combineren voor lokaal erfgoed.
Kasteel Elsloo was ooit een imposant gebouw waarmee de heer van Elsloo zijn macht kon afdwingen. Hij oefende de controle uit over het gebied en vroeg tol voor passerende schepen op de nabijgelegen rivier. Maar uiteindelijk versloeg de rivier het kasteel. De Maas bewoog langzaam naar het kasteel en het gebouw verdween uiteindelijk onder water. De overblijfselen zijn er nog steeds, maar onzichtbaar onder de oppervlakte.
Onderwaterarcheologen
In 2004 onderzochten onderwaterarcheologen de ruïnes en ontdekten dat ze overal verspreid lagen vanwege de aanleg van het nabijgelegen Julianakanaal. Maar de gestapelde stenen met de mortel er nog tussen laten zien hoe indrukwekkend het kasteel van Elsloo ooit moet zijn geweest. Althans, voor wie eens onder water wil kijken. Gelukkig kun je nu ook de geschiedenis van het kasteel beleven zonder nat te worden. Het nieuwe archeologische speerpunt biedt iedere voorbijganger de kans om het verdronken kasteel via augmented reality op hun telefoonschermen te ontdekken.
“Dit is een van de talloze historische verhalen die onze eeuwenoude band met de Maas laten zien”, zegt directeur Bert Mennings van het Limburgs Museum. Het streekmuseum is samen met Rijkswaterstaat, de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, de Provincie Limburg en enkele gemeenten initiatiefnemer van het deelproject Archeo Route Limburg. “De Maas laat hier duidelijk twee gezichten zien. Enerzijds als de levensader van Limburg – met scheepvaart en vruchtbare grond aan de oevers. Anderzijds als dreigement: uiteindelijk verdween het kasteel in het stijgende water.”
Eeuwenoude band
De tien nieuwe archeologische speerpunten in de regio, allemaal onderdeel van de archeologische route, vertellen het verhaal van de centrale rol van de Maas in de geschiedenis van de regio. In plaats van de geschiedenis te vertellen vanuit een nationaal perspectief, is de route meer gericht op lokale elementen en hun invloed op het erfgoed van de regio. Zo zijn de oudste sporen van mensen gevonden bij de Maas, vestigden de eerste boeren in Nederland zich aan de Maas en verrezen er in de eeuwen die volgden machtige steden, dorpen en kastelen. Door technologische innovaties te combineren met archeologische overblijfselen, duiken deze vergeten stukjes geschiedenis weer op en creëren ze nieuwe verhalen voor lokaal erfgoed om op voort te bouwen.
Bron: RCE (Nederlands)