De Nederlandse provincie Noord-Holland heeft duizenden historische gebouwen en beschermde stadsgezichten. Veel van deze oude gebouwen bevatten monumentale elementen die op traditionele wijze zijn vervaardigd. Omdat deze ambachten vaak erg tijdrovend zijn, kan renovatie kostbaar zijn. De eigenaar van een monumentaal pand in de stad Haarlem dacht dat 3D-technologie een oplossing zou kunnen bieden. Ze nam een versierd gevelblok dat zwaar beschadigd was door houtrot en bracht het naar een 3D-printbedrijf.
Tijd voor een experiment!
De renovatie van dit versierde gevelblok werd het startpunt voor een praktijkexperiment. In een gezamenlijke inspanning zijn de provincie en het 3D-bedrijf begonnen met onderzoek naar nieuwe materialen en productietechnieken die kunnen worden gebruikt bij de restauratie van historische gebouwen. De grootste uitdaging was om de authenticiteit van het gebouw te behouden. Is een exacte kopie van een ornament gemaakt van gerecycled plastic acceptabel?
In Nederland gelden strenge regels om authenticiteit te garanderen bij het renoveren van historische gebouwen. Daarom werd de gemeente Haarlem, als eerste handhaver van de regelgeving met betrekking tot haar historische gebouwen, ook bij het project uitgenodigd.
Kansen voor innovatie
Onlangs brandde het dak van de Notre Dame in Parijs af. Het houten skelet bestond uit meer dan 13,000 eiken balken. Zelfs als het mogelijk zou zijn om genoeg 3 tot 400 jaar oude eiken te vinden, zou de vraag kunnen rijzen of het niet beter zou zijn om te kiezen voor een sterkere en veiligere constructie met moderne materialen. Dit voorbeeld is natuurlijk heel anders dan het vervangen van een houten gevelblok door een kunststof kopie, maar de discussie over innovatiekansen zal de komende tijd waarschijnlijk ook de Fransen bezighouden.
Michael Braam-Scholten, Beleidsadviseur Erfgoed - Provincie Noord-Holland:
“Wat is authenticiteit? Waar trek je de grens? Hoe slecht voor de authenticiteit van een gebouw zou het zijn als je een exacte kopie van de originele gevelversiering uit hout of plastic zou 3D-vormgeven? Welke kansen bieden deze nieuwe technologieën voor erfgoed? In ons project zoeken we naar antwoorden op deze vragen. Het doel is om een keuzekaart op te stellen, een duidelijke richtlijn die professionals helpt bij het renoveren van decoratieve elementen in historische gebouwen. Maar nog belangrijker: het project biedt een opening voor een bredere discussie over de nieuwe mogelijkheden. ”
Teamwork en co-creatie
Inmiddels doen verschillende partners uit verschillende beroepsgroepen mee aan het experiment. Naast 3DMZ, de provincie Noord-Holland en de gemeente Haarlem houdt Hogeschool InHolland zich bezig met materiaalonderzoek en levert een ander bedrijf, een aannemer genaamd KernBouw, specialistische kennis en ervaring in de bouw. Een mooie co-creatie, waarin ieder zijn eigen kennis en kunde inbrengt.