Beste bloglezers,
Onverwacht maar waar: zelfs erfgoed gaat met de tijd mee. Enige tijd geleden begon de wereld van het cultureel erfgoed uit zijn ivoren toren naar beneden te komen. Nederlandse erfgoedorganisaties werken aan een verbreding van hun blik door middel van participatie en discussie. Een manier om dit te bereiken is door verschillende ideeën over erfgoed te omarmen bij het nemen van beslissingen. Tegenwoordig telt niet alleen het professionele perspectief, maar ook de mening van de buurtbewoner.
Als student Stedenbouwkunde leerde ik alles over deze 'bottom-up'-trend. Ik begon mijn bachelor met het idee dat ik straks hele stadsgezichten vanaf de tekentafel zou gaan ontwerpen. Maar tegen de tijd dat ik klaar was, leek het er meer op dat mijn core business het organiseren van barbecues zou worden om de lokale bevolking mee te krijgen in de nieuwe plannen voor hun buurt.
Ik maakte de overstap naar erfgoed, om te ontdekken dat de cultureel-erfgoedsector dezelfde kant op lijkt te gaan. Dit mag niet als een grote verrassing komen: er is immers een algemene trend om burgers meer verantwoordelijkheden en dus meer zeggenschap te geven.
In 2005 werd deze trend weerspiegeld in een Europese conventie die werd opgesteld in de Portugese stad Faro. De Conventie van Faro benadrukt de verbindende waarde van erfgoed, de betekenis ervan voor de samenleving en het belang van participatie. Faro is al ondertekend door een groot aantal Europese landen. Ook Nederland maakt zich op om het verdrag te ondertekenen. Op verzoek van minister van Cultuur Ingrid van Engelshoven onderzoekt momenteel een panel van deskundigen wat Faro voor ons land kan betekenen.
Als liefhebber van alles wat oud is, moet ik toegeven dat ik deze nieuwe conventie aanvankelijk met enige argwaan bekeek. Moet erfgoed echt achter de laatste trends aan gaan? dacht ik verdrietig. En al die erfgoedprofessionals? Zullen ze zich binnenkort aansluiten bij de stedenbouwkundigen en de barbie aansteken voor de lokale bevolking?
Maar hoe meer ik naar deze conventie keek, hoe relevanter ze werd. Het lijkt aan te sluiten bij de huidige culturele debatten die ik als hoofdredacteur van Erfgoedstem volg, van standbeelden van controversiële figuren tot of Zwarte Piet een plaats zou moeten krijgen in de Nederlandse feesttradities. Erfgoed is niet langer beperkt tot oude kerken of de landhuizen van de aristocratie. Het is veel persoonlijker geworden, een middel om een geliefd object of een geliefde traditie in stand te houden.
Toch stelt Faro me nog steeds een reeks vragen. Wat zou het betekenen voor de erfgoedsector als Nederland het verdrag zou ondertekenen? Welke impact heeft dit op het werk van de erfgoedprofessional? Moeten ze houtskool gaan inslaan voor de volgende buurtbijeenkomst? En in hoeverre voldoen we al aan de
aanbevelingen van de conventie?
Dit zijn de problemen die ik in deze blog wil onderzoeken. De komende weken ga ik lezen, onderzoeken, interviews afnemen en op pad gaan om erfgoedenthousiastelingen te ontmoeten... voor zover mogelijk in deze vreemde tijden die we doormaken. Ik hoop dat je met me mee gaat op mijn zoektocht, een nostalgische ziel op zoek naar het nieuwe en nog niet in kaart gebrachte land van Faro.
Tot de volgende keer,
Alma