Nieuwe Duitse monumentenwet verdringt erfgoedexperts

De vorige wet was de eerste in zijn soort in de regio en was van kracht sinds 1980. Voor veel mensen was de monumentenwet echter al lang aan verandering toe. Er waren klachten over een gebrek aan financiering, maar ook zorgen dat de oude wet te restrictief is. In de afgelopen jaren is er in heel Europa en de wereld druk uitgeoefend om de duurzaamheid en energie-efficiëntie van oude gebouwen te verbeteren, wat volgens oudere, op natuurbehoud gerichte wetten misschien moeilijk te realiseren is.

De eerste twee pogingen om de wet te veranderen hebben nooit een stemming bereikt vanwege aanzienlijke tegenstand van zowel politici als erfgoedgroepen, maar de derde poging is woensdag geslaagd en zal in juni van kracht worden. Een van de belangrijkste wijzigingen in de wetgeving is dat gemeenten voortaan als enige bevoegd zijn voor monumenten.

De afgelopen weken hebben de Duitse Stichting voor Monumentenzorg en de Monumentenzorg Alliantie van Noordrijn-Westfalen geprotesteerd voor de parlementsgebouwen. Een petitie tegen de wet had 24,000 handtekeningen bereikt. Degenen die protesteren, vrezen dat de nieuwe wet het mogelijk zal maken om het culturele erfgoed van de regio te ontnemen.

Lobbyisten voor hernieuwbare energie hopen echter dat de nieuwe wet klimaatvriendelijke renovaties mogelijk maakt, die voorheen mogelijk werden geblokkeerd om redenen van erfgoedbescherming. Veel schoolgebouwen in de regio worden bijvoorbeeld geschikt geacht voor zonnepanelen, maar staan ​​ook op de monumentenlijst.

Reiner Priggen, voorzitter van de State Association for Renewable Energies, die lobbyt voor wetten op het gebied van hernieuwbare energie, zei in een persverklaring: “Vandaag is een goede dag voor de hernieuwbare energiebronnen in Noordrijn-Westfalen. Dit maakt met name het gebruik van fotovoltaïsche energie op monumenten gemakkelijker. […] de monumentenzorg zal hier geen algemene afwijzing meer kunnen formuleren.” [Vertaald uit het Duits]

Waarom is erfgoed in gevaar?

Onder de nieuwe wet zouden erfgoedadviseurs gewoon adviseurs zijn van de monumentenzorg. Zij zouden geen daadwerkelijke invloed meer hebben op eventuele besluiten over monumenten. Deze wet zou ook de verantwoordelijkheid voor monumentenbescherming naar een stedelijk en gemeentelijk niveau verplaatsen, in plaats van regionaal.

Aangezien de gemeenten in Duitsland zeer weinig erfgoedprofessionals hebben, zien sommigen dit als een nieuwe poging om erfgoedexperts uit het proces te verwijderen. Holger Mertens, staatsconservator van de regio merkte vorig jaar op: “Uit onderzoek onder zo’n 260 lagere monumentenbeheerders blijkt dat niet in elke gemeente specialistische kennis aanwezig is”.

Een veelgehoorde kritiek op de nieuwe wet is dat deze in strijd is met de "tweemansregel", waarbij elke belangrijke beslissing door ten minste twee bevoegde autoriteiten moet worden gecontroleerd. Voorheen werd de regionale en gemeentelijke bevoegdheid over het beheer van monumenten afgewogen door de regionale erfgoedinstellingen. Nu zijn er zorgen dat de nieuwe wetgeving te veel macht zou geven aan slecht gefinancierde en onderbezette gemeentelijke commissies. Het wetsvoorstel lijkt echter ook prioriteit te geven aan kerken en religieuze gebouwen. Als er een geschil is, mogen ze bezwaar maken op een hoger niveau dan niet-religieuze monumenten. Wat dit in de praktijk betekent, is, net als veel van de nieuwe wetgeving, nog onduidelijk.

Hoewel het doel om klimaatvriendelijkere renovaties mogelijk te maken een belangrijk doel is, valt nog te bezien of deze wet het gewenste effect zal hebben. In plaats daarvan zou het verwijderen van deskundigen uit het proces kunnen leiden tot een groot verlies van cultureel erfgoed in Noordrijn-Westfalen.

Bronnen: RECHT.NRW.DE, N-TV, WDR, LEE-NRW.