De Morozov-collectie, die ongeveer 200 belangrijke werken van Europese en Russische kunstenaars omvat, was onlangs te zien in Frankrijk. De collectie, tentoongesteld in het museum van de Louis Vuitton Foundation, is nooit eerder buiten Rusland geweest. Nu zorgen de schilderijen voor politieke en logistieke problemen.
De werken werden in het begin van de 20e eeuw verzameld door de gebroeders Morozov, maar werden staatseigendom na de ineenstorting van het tsaristische regime. Decennialang waren ze verdeeld over de Staatshermitage in St. Petersburg, het Pushkin State Museum of Fine Arts en de Tretyakov State Gallery in Moskou. In 2021 werd de collectie onthuld op een tijdelijke tentoonstelling in Parijs.
Nu vluchten van en naar Rusland zijn verboden en reizen over de weg riskant, gaan de schilderijen een onzekere toekomst tegemoet. Ze zouden na afloop van de tentoonstelling op 3 april worden teruggegeven, maar nu moeten de werken van kunstenaars als Gauguin en Cezanne Frankrijk nog verlaten.
De Russische minister van Cultuur, Olga Lyubimov, zei deze week dat er een "routekaart" is opgesteld voor de terugkeer van artefacten die zich momenteel in Europa bevinden. Bijzonderheden gaf ze echter niet.
Vooralsnog is de logistiek echter een probleem voor de musea om op te lossen. Op dit moment benadrukken functionarissen van zowel de Louis Vuitton Foundation als de Russische musea het belang van de bescherming van de kunstwerken. Momenteel verblijven ze in het museum in Parijs.
Diplomatieke problemen vermijden
In zo'n tragische tijd staat de bezorgdheid over de culturele objecten van Rusland laag op de prioriteitenlijst. De banden tussen musea in Europa en Rusland worden echter gezien als zeer belangrijk voor de diplomatie en als een teken van vertrouwen. Bij de opening van de tentoonstelling in 2021 waren zowel de Franse president Emmanuel Macron als de Russische minister van Cultuur Lyubimova aanwezig.
Juridische problemen over het retourneren van objecten kunnen jaren duren om op te lossen, iets dat waarschijnlijk alle betrokken musea hopen te vermijden. Zo bewaart museum Allard Pierson in Amsterdam sinds 2014 voorwerpen uit de Krim, nadat ze deze in bruikleen hadden gekregen voor een tentoonstelling. Aangezien zowel de musea van de Staat Oekraïne als de Krim-musea de objecten claimen, is er al meer dan 7 jaar geen duidelijke oplossing voor waar ze heen moeten. Nu het vonnis om ze terug te sturen naar Oekraïne nog in behandeling is, blijven de objecten in veilige opslag in Amsterdam.
In maart heeft Rusland enkele items teruggestuurd naar Europese musea, waaronder de Prado Museum en de wapenkamer van het Koninklijk Paleis van Madrid.
Lees het volledige verhaal op DW (Engels)