In het voorjaar van 2023 kreeg ik tijdens de CHARTER Alliance Workshop over richtlijnen voor innovatieve/opkomende VET- en HO-curricula in Helsinki (Beroepsonderwijs en -opleiding en Hoger Onderwijs red.) de kans om een workshop te organiseren voor jonge experts op het gebied van cultureel erfgoed in Finland. Tijdens de workshop brainstormden de deelnemers over de toekomstige vaardigheden, expertise, ideeën en visies over de transformaties in de Cultureel Erfgoedsector en over vaardigheden en beroepen die in de toekomst nodig zijn.
Hierdoor vormden de deelnemers een toekomstdoel: 'hoe zien we het Cultureel Erfgoedveld in 2050?' De toekomstscenario’s waren behoorlijk fascinerend:
“Anno 2050 is de publieke discussie over cultureel erfgoed mainstream.”
“In het jaar 2050 speelt het Cultureel Erfgoed een sleutelrol in alle besluitvorming in onze samenleving.”
“In het jaar 2050 is cultureel erfgoed een vreugde voor iedereen, we hebben geen natuurbeschermingsautoriteiten meer nodig.”
Deze scenario's hield ik in mijn achterhoofd toen ik begon na te denken over de professionele trajecten en de vaardigheden nodig had om een nieuwe generatie te integreren voor een aantrekkelijke Cultureel Erfgoedsector.
Ik geloof dat cultureel erfgoed al veel dingen in zich draagt die belangrijk zijn voor de komende decennia. Bij de evaluatie van het traject Cultureel Erfgoedstudies moet Cultureel erfgoed zijn plaats in het heden en in de toekomst voor verschillende generaties rechtvaardigen. Educatie over cultureel erfgoed is in opkomst en op de zenuwen van deze tijd.
Educatie over cultureel erfgoed is in opkomst en op de zenuwen van deze tijd
Eén factor kan in de waarden liggen. Cultureel erfgoed is een fundamentele vorm van menselijke activiteit. De definitie van onze eigen plek in de wereld kan niet worden uitbesteed aan enig apparaat of toepassing die onafhankelijk is van mensen, maar moet door mensen zelf worden begrepen in het licht van hun culturele tradities. Cultureel Erfgoed betekent een systematische poging om onszelf, elkaar en onze wereld te begrijpen op de enige manier die voor ons mogelijk is, maar in een andere zin die ook de moeite waard is om na te streven: menselijk.
De meest relevante uitspraak over het beroepsleven van de toekomst van jonge professionals kan als volgt worden samengevat: de wereld moet beter worden gemaakt, niet efficiënter.
de wereld moet beter worden gemaakt, niet efficiënter
We kennen de toekomst niet zeker, maar we kunnen ons krachtigste instrument gebruiken: onze verbeeldingskracht. Laten we ons eens voorstellen. De ontwikkeling van technologie vormt ook banen in de sector cultureel erfgoed. Het veranderende arbeidsleven daarentegen bepaalt de manier waarop we denken en handelen, en sommige banen en functietitels zullen in de toekomst zelfs verdwijnen door automatisering.
Daarom wil ik het idee in twijfel trekken dat we onszelf en onze identiteit alleen definiëren door middel van werk en beroep. Werklozen zijn waarschijnlijk niet ongeschoold. In mijn scenario spoor ik je aan om je te verankeren in wat het meest kenmerkend voor jou is, en niet alleen in een smalle beroepssector.
Titels van vaardigheden
Door universitaire studies is onze expertise in de sector Cultureel Erfgoed veel meer dan een titel. Daarom wil ik het idee van een vaardigheidstitel naar voren brengen. Ieder van ons heeft een vaardigheid waar we experts in zijn.
In het beroepsleven van de toekomst is onze identiteit niet langer gebaseerd op beroep, maar op vaardigheden. In ons huidige werk profiteren we misschien niet eens van waar we precies op ons best zijn. In de toekomst is het ons doel om het werk te doen dat ons boeit. Het reflecteren op en kennen van onze eigen waarden helpt ons om beslissingen te nemen en onze eigen oplossingen te rechtvaardigen, maar ook om doelen te stellen en doelen te bereiken.
Maar als je meer bent dan je baan, zijn er meer kansen. De functietitel vertelt je waarschijnlijk niet waar je goed in bent of wat voor problemen je kunt oplossen. Iemand die bijvoorbeeld problemen weet te openen en begrijpelijk te maken, is dat wel een verduidelijker. Een leraar daarentegen verheldert ideeën en is daarom een oplichter die het potentieel heeft om een grote verscheidenheid aan werk te doen. Een haaster, iemand die de zaken vooruit laat gaan, is ook een gewilde medewerker.
Op het gebied van Cultureel Erfgoed zullen de jonge professionals waarschijnlijk werken als inspirators met hun nieuwe en frisse ideeën. Maar we hebben het ook nodig kristallisatoren – onderzoeken hoe het verleden wordt gebruikt, gewaardeerd en geïnstitutionaliseerd.
Een nieuw soort identiteitsdenken
Het implementeren van een nieuw soort identiteitsdenken vereist moed, omdat het vereist dat iedereen moedig zijn eigen behoeften in de werkomgeving ter sprake brengt en zijn vaardigheden benadrukt.
Ik zou waarschijnlijk een enabler zijn. Iemand die moeilijk uit te leggen zaken op een begrijpelijke manier probeert te vertellen en complexe zaken toegankelijk maakt voor het publiek. Wetenschapscommunicatie is een belangrijke vorm van sociale interactie die wetenschap en onderzoek ten goede komt, de verbinding en het vertrouwen tussen wetenschap en samenleving versterkt en het recht van burgers waarborgt om te delen in de voordelen die de wetenschappelijke vooruitgang met zich meebrengt.
Wat mij het meest motiveert in mijn werk, niet als communicatiespecialist, maar als historicus en professional op het gebied van cultureel erfgoed, is het voorrecht om te mogen genieten van de mogelijkheid om een dialoog te voeren met de machtigste mensen uit de geschiedenis via literatuur, archieven, kunstwerken en andere bronnen, en tegelijkertijd te kijken naar de dappere nieuwe toekomst die aan de horizon wacht.
Vijf cruciale punten
Toen ik mijn standpunt besefte, herkende ik ook de vijf punten die belangrijk zijn om te begrijpen:
- Versterking van het vertrouwen in de toekomst – De toekomst zal anders zijn, maar kan beter zijn dan vandaag.
- Toekomstvisies meenemen in onderzoek naar cultureel erfgoed – Zonder visies zou het verschrikkelijk moeilijk zijn om jouw pad te volgen.
- Waarden introduceren in discussies over de toekomst – We houden allemaal van het idee dat ons werk betekenis heeft. Voor de volgende generatie is dit waarschijnlijk nog belangrijker.
- Uitdagende heersende toekomstvisies moeten aanvaardbaar worden gemaakt – De dystopietrend neemt niet af, maar utopie fungeert als tegenkracht voor sombere toekomstbeelden, die radicale alternatieven bieden voor het voorstellen van een aangenamere toekomst.
- Een nauwere brug slaan tussen de discussie over de toekomst en het vormgeven van de toekomst – Om de centrale uitdagingen van onze tijd het hoofd te bieden, moet een groter aantal mensen en organisaties het vermogen en de wens hebben om zich verschillende toekomsten voor te stellen en veranderingen door te voeren in de richting van een duurzamere samenleving .
Bronnen:
De toekomstige frequentie. Het Finse Innovatiefonds Sitra.
https://www.sitra.fi/en/projects/futures-frequency/#materials
Toekomstige vaardigheden. Perttu Pölönen, 2021. Vertaald door: Owen F. Witesman. Viva-edities.
https://www.simonandschuster.com/books/Future-Skills/Perttu-Polonen/9781632280749
Uula Neitola is communicatiespecialist in het netwerk van Finse culturele en academische instituten en jeugdambassadeur voor Europees erfgoed in 2022. Deze column is gebaseerd op zijn inbreng op de CHARTER Paris Conference in maart 2024.