Een baan vinden in de cultureel erfgoedsector is een moeizaam proces geworden van cv-bouwen en werken voor weinig – of soms geen – geld. Reden te meer waarom de HeritaGeeks, een informele groep gepassioneerde jonge erfgoedprofessionals, besluiten om voor de komende UNESCO-conferentie een webinar op te zetten over het betrekken van jonge professionals in de scene. De Roemeense geograaf Miruna Găman is een van de initiatiefnemers en vindt dat het tijd wordt dat de sector hierover in gesprek gaat: “We willen zoveel mogelijk perspectieven inbrengen.”
De HeritaGeeks hopen met het webinar "Is de erfgoedsector duurzaam voor jonge professionals?" op 2 september kan helpen bij het opsporen en bespreken van 'taboes' die een grote impact hebben op de manier waarop de erfgoedsector nu werkt. Omdat twee van de HeritaGeeks een pitch houden, komen ook vijf jonge erfgoedprofessionals aan het woord. Onderwerpen zijn onder meer de effecten van beleid waarin duurzaamheid vaak voorbijgaat aan de sociale en economische rechten van degenen die deel uitmaken van de sector, met name jonge onderzoekers en professionals.
Ruwe discussie
Het is een van de redenen waarom de HeritaGeeks het organiseren van het webinar hoognodig vinden. Ze merkten hoe ze allemaal met vergelijkbare uitdagingen worden geconfronteerd, zoals het opofferen van arbeidsrechten, een overvloed aan onzekere banen, on- of slecht betaald werk buiten de sector of onregelmatige aanwerving en het daaruit voortvloeiende gebrek aan sociale bijstand, wat leidt tot onstabiele en kwetsbare levensomstandigheden.
Het doel van het webinar is vooral om reeds gevestigde professionals en jongeren in dezelfde ruimte te krijgen voor een zinnig gesprek. "Naast de presentaties zullen we breakout rooms organiseren waar aanwezigen met verschillende achtergronden en regio's samen problemen kunnen bespreken en oplossingen kunnen bedenken", vertelt Găman aan EHT. “De sleutel is om een zeer rauwe, eerlijke en open discussie te voeren over de uitdagingen die we tot nu toe zijn tegengekomen. En wat we eraan kunnen doen.”
Serieus nemen
Maar waarom is het zo moeilijk voor jongeren die in het erfgoed werken om door de sector te navigeren? “Er zijn niet veel mogelijkheden en ze vereisen vaak jarenlange ervaring”, legt Găman uit. Jongeren willen volgens haar serieuzer genomen worden: “Jarenlange inspanningen voor een diploma, PhD en tonnen veldwerk en ervaring mogen niet op niets uitlopen: deze generatie neemt erfgoed en het werken ermee serieus.”
Geld – of het gebrek daaraan – is vaak een groot probleem voor jongeren die een baan in het erfgoed proberen te vinden, merkt Găman op. “Het kan erg stressvol zijn als je voor een oneerlijk loon moet werken omdat er gewoon niet veel banen zijn”, zegt ze. “Je moet meerdere banen hebben om een behoorlijk inkomen te krijgen of afhankelijk zijn van je gezin. En mensen die dat niet kunnen, worden simpelweg uitgesloten van het werken met erfgoed. Er zijn zoveel mensen die gekwalificeerd zijn om voor regionale of landelijke instituten te werken, die frisse ideeën hebben, maar daardoor de sector moeten verlaten.”
Hoe kun je nadenken over het redden van erfgoed, als je niet weet of je morgen nog een baan hebt?
Găman realiseert zich dat niet iedereen om dezelfde redenen zal vertrekken: “Er zijn sommige delen van je leven waar je geen controle over hebt, er zijn zoveel variabelen. Maar hoe kun je denken aan het redden van erfgoed, als je niet weet of je morgen nog een baan hebt?” Ze vindt dat de sector een systeemprobleem heeft dat moet worden aangepakt, maar jongeren kunnen dat niet alleen. “We staan op een keerpunt, voel ik. Zodra instituten, organisaties en mensen over deze problemen beginnen te praten, kunnen we beginnen met kleine stappen om de systeemproblemen te ontmantelen.”
Les in empathie
Het aanmoedigen van meer teamwork tussen mensen met verschillende professionele en regionale achtergronden zou de sleutel kunnen zijn om de sector open te stellen voor jonge, enthousiaste professionals. “Als we een open en constructieve dialoog voeren, kan de discussie ook een les in empathie worden. En dat is wat erfgoed kan zijn: een geweldige les in empathie”, benadrukt Găman. “Als je honderd mensen naar één gebouw laat kijken, krijg je honderd verschillende perspectieven. Maar we kunnen en moeten elkaars mening nog steeds respecteren.”
De HeritaGeeks zelf kunnen daar als een goed voorbeeld van worden beschouwd. "We zijn met twaalf, maar we hebben leden uit heel Europa: Roemenië, Portugal, Italië, Duitsland en de lijst gaat maar door", zegt Găman. "We hielden contact nadat we elkaar ontmoetten tijdens een training in Polen, en ondanks onze culturele en professionele verschillen werken we als groep heel goed samen."
Als de sector niet functioneert omdat jongeren problemen ervaren, krijgt iedereen in het veld daar last van. We zitten allemaal in hetzelfde schuitje
Een laatste punt dat Găman wil benadrukken, is dat iedereen zich zorgen moet maken over het omgaan met deze taboes. “Ondanks het feit dat sommige presentatoren bij het webinar zijn aangesloten bij een organisatie, is hun mening hierover onafhankelijk. Maar het bespreken van deze taboes is iets dat volgens ons moet worden gezegd.”
Er zullen veel zaken moeten worden uitgepakt, maar Găman en de andere HeritaGeeks zijn er nu al zeker van dat een teaminspanning hard nodig is: “Als de sector niet functioneert omdat jongeren problemen ervaren, zal iedereen in het veld last hebben van het. We zitten allemaal in hetzelfde schuitje."
Interesse om mee te praten als jonge erfgoedprofessional, of als iemand die al geruime tijd in het veld werkt? REGISTRATIES zijn open tot 26 augustus.