Waarom voetbalerfgoed een uitstekende toegangspoort kan zijn tot geschiedenisonderwijs

How Football Makes History gebruikt voetbalerfgoed om mensen te onderwijzen en te interesseren voor geschiedenis

Studenten van de Reiwardt Academie luisteren in het Eintracht Frankfurt Museum aandachtig hoe voetbalerfgoed een toegangspoort kan zijn tot geschiedenisonderwijs. Afbeelding: Met dank aan Football maakt geschiedenis

Miljarden mensen over de hele wereld spelen, kijken en volgen 'het mooie spel' en zijn geïnteresseerd in de lange geschiedenis ervan. Het door Erasmus+ gefinancierde project Football Makes History opereert precies op dat kruispunt en verbindt voetbalerfgoed met geschiedenisonderwijs. “Voetbalerfgoed kan worden gebruikt als toegangspoort tot het bespreken van geschiedenis. Door deze aanpak te gebruiken, kunnen docenten de aandacht trekken van studenten die anders misschien geen interesse hadden in het verleden”, legt Jonathan Even-Zohar, programmacoördinator namens projectpartner Reinwardt Academie in Amsterdam, uit.

Het idee ontstond in 2014 toen Even-Zohar directeur was van EUROCLIO (de European Association of History Educators). “Samen met een paar geschiedenisdocenten zijn we gaan overleggen of we 20e-eeuwse geschiedenis konden onderwijzen door verhalen uit de voetbalwereld, voetbalerfgoed dus, te gebruiken. Het doel was om modules te maken waarmee docenten op zo'n manier les kunnen geven over geschiedenis dat leerlingen er iets van kunnen leren, ook als ze niet geïnteresseerd zijn in voetbal of erfgoed.”

Poort naar geschiedenis

Dus hoe werkt het? Middelbare schoolleraren en andere opvoeders kunnen bezoeken de website van het project en kies uit honderden modules. Elk draait om een ​​historisch thema (vaak uit de 20e eeuw), zoals het Anglo-Argentijnse conflict of het leven van de Frans-Marokkaanse spits Alleen Fontaine, WK-recordscorer (13 doelpunten) en vakbondsleider. “Het gaat er niet om welke speler in welke minuut een doelpunt maakte, maar om de grotere historische en culturele context. Het gaat erom dat studenten kritisch historisch denkvermogen en empathie ontwikkelen”, legt Even-Zohar uit.

"Neem bijvoorbeeld de module over het Anglo-Argentijnse conflict en de Wereldbekerfinale van 1986 tussen Engeland en Argentinië.” Door de effecten van nationalisme en buitenlands beleid op voetbalrivaliteit te bespreken, leren studenten over historische gebeurtenissen en hun gevolgen. Of door onderzoek te doen naar de Franse scheidsrechter Stephanie Frappart, de eerste vrouw die een Europacupfinale leidt in het herenvoetbal, leren studenten verschillende perspectieven te overwegen door middel van discussiepunten.

Jonathan Even-Zohar (midden) is vanaf het begin bij het project betrokken. “Aanvankelijk als directeur van Euroclio, later als freelancer en nu als programmacoördinator van de Reinwardt Academie. Ik neem het gewoon overal mee naartoe.” Afbeelding: Met dank aan Football maakt geschiedenis

"De website die zelf een bron werd, gebeurde per ongeluk", merkt Even-Zohar op. “Tijdens de pandemie kon het project niet doorgaan met vergaderingen, maar de bijdragers wilden graag hun energie en vrije tijd in de website stoppen” Het project heeft nu meer dan 100 levensverhalen, 34 themabronnen en meer dan 100 extra verhalen verzameld . Filmmaker Stefan di Pietro maakte zelfs een minidocumentaire over voetballende migranten in Italië, waarin het onderwerp uitsluiting aan de orde kwam.

Maar ondanks, of misschien dankzij, de populariteit onder geschiedenisleraren, zoekt het project nog steeds uit welke modules en lesmethodes het beste werken om studenten te betrekken bij en geïnteresseerd te laten raken in geschiedenis. “Dat hebben we zelf niet in detail kunnen waarnemen, maar we zijn ermee bezig”, zegt de coördinator. “Onderdeel van het huidige Erasmus+ project is dat Gijsbert Oonk – hoogleraar geschiedenis bij partner Erasmus Universiteit Rotterdam – een zelfevaluatietool ontwikkelt voor docenten die deze modules gebruiken. Dat moet ons meer inzicht geven.”

Gespreksstarter

Maar waarom zou je voetbal überhaupt gebruiken om over geschiedenis te praten? "Goede vraag, hoewel er genoeg mensen zijn die van dit spel houden, geven velen er niet om of verachten het zelfs vanwege de duistere invloed die het soms op de wereld heeft", merkt Even-Zohar op. "Maar iedereen weet wat voetbal is. We spelen het, of we kijken en volgen voetbal in de media. Het maakt deel uit van ons dagelijks leven en cultureel weefsel. Zelfs degenen die er niets om geven, of er een hekel aan hebben, weten iets van voetbal.”

Voetbalclubs kunnen worden beschouwd als lokale erfgoedgemeenschappen, met hun eigen verhalen

Jonathan Even-Zohar

Hij denkt ook dat de geschiedenis van het spel zich leent voor het bespreken van concepten die relevant zijn voor erfgoed. “Als je studenten iets wilt bijbrengen over kolonialisme, dan kun je dat koppelen aan hoe voetbal mede dankzij het Britse rijk over de wereld werd verspreid. En als je het hebt over internationale competities of nationale voetbalteams, dan kun je bijvoorbeeld een gesprek beginnen over nationalisme of uitsluiting. Er zijn zoveel aspecten waar voetbal als gespreksaanzet kan dienen.”

Clubs die geïnteresseerd zijn in onderwijs

Terwijl voetbalminnende leraren het project omarmen, raken ook niet-educatieve actoren steeds meer geïnteresseerd; bijvoorbeeld voetbalclubs zelf. Een van de projectpartners is het Eintracht Frankfurt Museum, gewijd aan het vertellen van de geschiedenis van de beroemde club uit Frankfurt.

“Hoewel het niet dezelfde organisatie is als de profclub, heeft het museum tentoonstellingen met historisch materiaal, bijvoorbeeld brieven van Joodse supporters die gedeporteerd zijn in WO II, over vrouwenvoetbal, etc. Hun grootste uitdaging is om dit materiaal te verbinden met erfgoededucatie .”

Tijdens de excursie in Frankfurt bezocht de groep ook het stadion van Eintracht Frankfurt. Afbeelding: Met dank aan Football maakt geschiedenis

Daar komt ook de positie van Even-Zohar als programmacoördinator aan de Reinwardt Academie (de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten) om de hoek kijken. “De rol van de Reinwardt Academie is om te onderzoeken hoe clubs en hun musea omgaan met de samenleving en maatschappelijke vraagstukken, en samen draagvlak te ontwikkelen voor deze voetbalclubmusea.”

Drie dagen lang onderzochten de studenten wat het museum bijvoorbeeld doet op het gebied van het communiceren van waarden en het beoordelen van hun bezoekerservaring. "Het museum was heel blij met de feedback en probeert op basis daarvan de educatieve aspecten te verbeteren."

Lokale erfgoedgemeenschappen

Frankfurt is niet de enige voetbalclub met oog voor erfgoed: Even-Zohar denkt dat er veel projecten zijn die kunnen worden gestart met professionele en amateurclubs. “Ze kunnen worden beschouwd als lokale erfgoedgemeenschappen, met hun eigen verhalen.” Hij wil een netwerk opzetten met clubs die zich richten op lokale identiteit en cultuur.

“Zo organiseerde een partner in Katowice (Polen) dat middelbare scholieren lokale voetbalclubs bezoeken om verhalen over lokaal erfgoed, dat een sterke band heeft met de kolenmijnen daar, te ontdekken en erover te vertellen. In het zuiden van Nederland, maar ook in Duitsland en België zijn er vergelijkbare 'mijnwerkersclubs' met verhalen die aansluiten bij lokaal erfgoed.”

Voor het Football Makes History-project is het laatste fluitsignaal zeker nog niet geklonken, want er zijn nog genoeg verhalen te ontdekken. En hoewel voetbal voor sommigen slechts een spel blijft van 22 spelers die 90 minuten achter een bal aanjagen, zouden deze voetbalverhalen een uitstekende manier kunnen blijken te zijn om geschiedenis te onderwijzen aan mensen die er anders nooit in geïnteresseerd zouden zijn geweest.

Dit artikel is oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd. Teksten in andere talen zijn AI-vertaald. Om de taal te wijzigen: ga naar het hoofdmenu hierboven.

Doneren