De Europese Commissie heeft een nieuw project gelanceerd, "Bescherming van de Joodse begraafplaatsen van Europa", om Joodse begraafplaatsen in zeven Europese landen te beschermen: Georgië, Hongarije, Litouwen, Moldavië, Polen, Slowakije en Oekraïne. Het project omvat een nieuwe voorbereidende actie die wordt ondernomen door een consortium onder leiding van de ESJF Europees initiatief voor Joodse begraafplaatsen tezamen met de Stichting Joods Erfgoed en Centropa.
Het project heeft een subsidie van 1.2 miljoen euro gekregen en is de eerste concrete actie van de EU-strategie voor de bestrijding van antisemitisme en de bevordering van het joodse leven. Het is een voortzetting van de twee eerdere door ESJF geleide proefprojecten die ook door de Commissie werden gefinancierd in de periode 2018-20 en 2020-21.
Katharina von Schnurbein, EC-coördinator voor de bestrijding van antisemitisme, benadrukte het belang van Joods cultureel erfgoed als onderdeel van het Europese erfgoed in de EU en haar buurlanden.
"Het onder de aandacht brengen van de Joodse lokale geschiedenis onder de lokale bevolking, leraren, jonge generaties en lokale actoren, vormt de kern van dit project", zei ze. "We hopen dat ze geïnspireerd zullen worden en ambassadeurs worden van wat ze zullen beschouwen als onderdeel van hun eigen erfgoed."
Rabbi Isaac Schapira, oprichter en voorzitter van de ESJF zei: "Dit is iets dat bijzonder urgent is in het licht van het schokkende feit dat in de 82 jaar sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, veel Joodse begraafplaatsen zijn geschonden en vernietigd".
“Dit is het derde jaar dat de Europese Unie aanzienlijke financiële steun heeft verleend aan de ESJF en haar partners voor het doel om in elke stad het bewustzijn te verdiepen van de heiligheid van Joodse begraafplaatsen en het gepaste respect dat ze verdienen, zowel door de gemeentelijke overheid en door de lokale bevolking, met de nadruk op onderwijsinstellingen, studenten en jongeren”, voegde hij eraan toe.
Terwijl de vorige proefprojecten zich voornamelijk richtten op het onderzoeken en in kaart brengen van Joodse begraafplaatsen van meer dan 3000 Joodse begraafplaatsen, zal de nieuwe voorbereidende actie van toonaangevende NGO's voor Joods erfgoed zich concentreren op lokale, regionale, nationale en pan-Europese betrokkenheid van belanghebbenden.
Om belanghebbenden te betrekken, zal het consortium voortbouwen op innovatieve onderwijsinitiatieven uit het eerdere werk van het consortium. In het bijzonder zal het nieuwe 18 maanden durende project samenwerken met leraren, activisten en overheidsinstanties in projectlanden om het onderwerp Joodse begraafplaatsen te integreren in schoolcurricula. Het programma omvat ook hackathons, onderzoeksondersteuning voor Joodse begraafplaatsactivisten, evenals kunst- en fotowedstrijden en seminars.
Fabian Rühle, directeur van Europese onderwijsprogramma's bij Centropa, wees erop dat "ons gemeenschappelijke doel is om het educatieve potentieel van Europees-Joodse begraafplaatsen niet alleen in een schoolcontext, maar voor het bredere Europese publiek te gebruiken".
Door zich te concentreren op het vergroten van het bewustzijn van Joodse begraafplaatsen en het ontwikkelen van interesse in het behoud van Joods erfgoed op lokaal niveau, zal het consortium daarom de Europese Commissie ondersteunen bij het bevorderen van tolerantie en het tegengaan van schadelijke antisemitische verhalen die de afgelopen jaren zijn toegenomen.
Dame Helen Hyde, voorzitter van de Stichting voor Joods Erfgoed, beschreef het project als "een nieuwe ronde van ongekend werk dat begon als een project dat voornamelijk 'verweesde' Joodse begraafplaatsen in Centraal- en Oost-Europa documenteert en profileert en dat nu zal behandelen hoe Joodse begraafplaatsen kan een impact hebben op de samenleving van vandaag, door het bewustzijn van deze verloren gemeenschappen te vergroten en hoe dergelijke sites kunnen dienen als belangrijke onderwijsplaatsen”.
"Er zijn verschillende belangrijke vragen die moeten worden beantwoord met betrekking tot de bestaande systemen om het behoud van deze kwetsbare Joodse begraafplaatsen te garanderen en hoe ze educatieve doeleinden kunnen dienen", zei Michael Mail, Chief Executive van de Stichting voor Joods Erfgoed. "Via dit laatste door de EU gefinancierde programma zullen we deze problemen onderzoeken met onze partners ESJF en Centropa, en cruciale richting geven voor de toekomst".
Philip Carmel, Chief Executive Officer van ESJF, prees de steun van de Europese Commissie in de afgelopen jaren door middel van haar proefprojecten die de ESJF en zijn consortiumpartners in staat hebben gesteld de diepte van dit probleem te begrijpen door middel van massale onderzoeken van 3,000 locaties in 9 landen.
De resultaten van dit onderzoek, die online te vinden zijn via een open-access database (https://www.esjf-surveys.org/surveys-map/), onthulde de gevaarlijke toestand van Joodse begraafplaatsen, waarbij 44% dringend bescherming nodig had.
“Hoewel de missie groot blijft, gaan we nu gewapend met deze gedetailleerde informatie verder om actoren in tal van gebieden te mobiliseren voor een langdurige en duurzame strategie om dit Joodse en Europese erfgoed en de nagedachtenis van deze duizenden gemeenschappen die omkwamen in de Shoah te beschermen. ” concludeerde Carmel.
Bron: persbericht van het ESJF European Jewish Cemeteries Initiative, de Foundation for Jewish Heritage en Centropa.