'Bouw voort op wat er al is': hoe erfgoed kan bijdragen aan een duurzame toekomst

De Dominicanenkerk in Maastricht is een beroemd voorbeeld van herontwikkeling van een historisch pand: het huisvest sinds 2007 een boekwinkel. Afbeelding: Sb2s3/Wikimedia (CC BY-SA 4.0)

Terwijl Europa op zoek is naar een duurzame toekomst, rijst de vraag hoe gebouwen kunnen bijdragen aan die toekomst. En terwijl het bouwen van nieuwe, duurzamere huizen, kantoren en andere constructies een goed idee is, is het hergebruiken van bestaande constructies een praktijk waar misschien meer mensen over zouden moeten praten. Nieuw herontwikkelde locaties laten nu al zien dat zo'n verandering van perspectief loont: hulpbronnen sparen en de samenleving verbinden met hun erfgoed.

“In vroegere jaren of eeuwen was het volkomen vanzelfsprekend om door te bouwen aan dingen als ze er eindelijk waren. Het was gewoon een manier om hulpbronnen te sparen door gebruik te maken van bestaande dingen”, legt de Griekse architect Peter Brückner uit DW. Hij was betrokken bij de herbestemming van een voormalige gevangenis in Tirschenreuth, Beieren (Duitsland), tot een plek voor onderwijsdoeleinden. Een ontwikkeling die ook historisch correct is, meent hij. "Zoals we weten, werden kerken gebouwd en ook andere gebouwen."

Het is een beetje een update en zegt dat gebouwen waardevol zijn voor de samenleving, simpelweg omdat ze een plaats hebben in de hoofden van mensen

Peter Kuchenreuther

De architect gelooft dat deze oude gebouwen een nieuwe bijdrage kunnen leveren aan de samenleving, zoals een voormalige gevangenis in Tirschenreuth. “Voor ons heeft dit te maken met respect voor de locatie en voor de energie die is gestoken in het bouwen van deze locaties”, legt Brückner uit. En door de functie te veranderen en de structuur te herbestemmen, draagt ​​de voormalige gevangenis nu weer bij aan de samenleving op een manier die een gloednieuw onderwijsgebouw niet zou kunnen.

"Het is een beetje een update- of resetknop voor onroerend goed, die zegt dat gebouwen waardevol zijn voor de samenleving, simpelweg omdat ze een plaats hebben in de hoofden van mensen", benadrukt architect Peter Kuchenreuther het belang van het behouden van de historische dimensie bij het herbestemmen van oude gebouwen. Want als een oud gebouw gesloopt wordt, vervagen ook de bestaande herinneringen die men aan die plek heeft. Door oude structuren te herontwikkelen, zal de samenleving profiteren van hun nieuwe gebruik en hun erfgoed in herinnering houden. “En deze herinneringen worden in feite meer dan de som der delen. We bouwen dan geen structuur, we bouwen een stad”, zegt Kuchenreuther.

'Herontwikkeling Cultuur'

Gebouwen aanpassen aan moderne milieunormen is natuurlijk niet eenvoudig. Spraakmakende projecten zoals de Europese Green Deal moeten ervoor zorgen dat nieuwe en bestaande gebouwen duurzamer worden, hoewel gebouwd erfgoed kan worden uitgesloten uit deze regels. En hoe zit het met de Nieuw Europees Bauhaus-project? De EU hoopt zich een 'verrijkende, duurzame en inclusieve' toekomst voor Europa voor te stellen, inclusief gebouwen.

Grote woorden ondersteund door grote financiering en veel energie en toewijding. Echter, werken met wat er al is, kan een levensvatbare en duurzame manier zijn om hulpbronnen te gebruiken. “Bouwen binnen bestaande structuren is essentieel om onze klimaatdoelstellingen te halen”, zegt Tim Rieniets, auteur van het boek UMBAUKULTUUR (herontwikkelingscultuur).

“Want, en dit is nog niet helemaal duidelijk, alleen al de constructie van het gebouw is ongelooflijk energie-intensief”, zegt hij. “Met andere woorden, voordat ik de verwarming of de verlichting in mijn nieuwe huis aanzet, heb ik in de eerste plaats al massa's energie moeten steken in de bouw ervan.”

Het Holz-Blockhaus in Landshut (Duitsland), dateert uit 1486 en is een iconisch en herontwikkeld monumentaal pand. Afbeelding: August64/Wikimedia (CC BY-SA 4.0)

Geen afgewerkte staat

En net als de voormalige gevangenis in Tirschenreuth, kent Europa talloze voorbeelden van succesvol herontwikkelde gebouwen, die iconische herkenningspunten zijn geworden. Neem bijvoorbeeld de voormalige Dominicanenkerk in Maastricht, waar nu een boekhandel is gevestigd. Of de flitsende Elbe Philharmonic Hall in Hamburg, Duitsland, waar een glazen constructie werd gebouwd op een oud bakstenen pakhuis om een ​​van de grootste concertzalen van Europa te creëren. Of een recent project in Ede, Nederland, waar een enorme voormalige fabriek is herbestemd voor onder andere woningbouw.

"Het kost tijd om de energie in een gebouw te verzamelen, en de aantrekkingskracht van deze verbouwingen ligt in het kunnen benutten ervan", meent architect Markus Stenger. Zijn architectenbureau herbestelde een houten huis in Landshut, oorspronkelijk gebouwd in 1486. ​​Het veranderde meer dan veertig keer van eigenaar, en door de jaren heen bleven mensen bouwen of veranderen aan de oorspronkelijke structuur, waarbij ze tonnen energie en middelen stopten. Stenger vindt dat het gebouw een uitstekend gebouw is. voorbeeld van het gebruik van gebouwen op een manier die de samenleving vandaag is vergeten: dat constructies om ons heen zich in een 'afgemaakte staat' bevinden.

“En dat is wat we willen, dat als het eenmaal mooi afgewerkt is, het klaar is voor gebruik. Maar we hebben ons gerealiseerd dat dit niet het geval is”, zegt Stenger. “Voor mij is het belangrijkste aan het huis dat je een gebouw ziet dat meer dan 540 jaar heeft gestaan. Een die zijn veerkracht voldoende heeft bewezen voor elk mogelijk gebruik. Elke sociale orde, elke functie en elk type persoon.” En door het een nieuwe bestemming te geven, is Landshut nu een iconisch, goed bewaard gebleven monument rijker. “Kortom, het is van een niet-plek weer een plek maken”, zegt Stenger. Wanneer mensen een band met een plek hebben, beginnen ze er op een bepaalde manier om te geven en wordt het onderdeel van een collectief geheugen.

Werk het perspectief bij

Kortom, de vastgoed- en bouwsector zou serieus gebaat zijn bij een nieuwe kijk op oude gebouwen. In plaats van oude structuren af ​​te breken, kan het kijken naar mogelijkheden om ze opnieuw te gebruiken voor nieuwe functies een duurzame toevoeging zijn aan de toekomst van Europa. Voortbouwen op bestaande structuren is 'de meest duurzame aanpak', stelt Brückner.

En naast het besparen van hulpbronnen en energie, levert het herbestemmen van oude gebouwen nog een belangrijk voordeel op: met nieuwe functies kunnen gebouwen weer een bijdrage leveren aan de samenleving. Mensen zullen zich meer bewust worden van de geschiedenis van een gebouw en hun omgeving, en die verbinding met het verleden kan een geweldige manier worden om de samenleving echt te verbinden met haar verleden, dat anders zou zijn afgebroken en vergeten.

Dit artikel is oorspronkelijk in het Engels gepubliceerd. Teksten in andere talen zijn AI-vertaald. Om de taal te wijzigen: ga naar het hoofdmenu hierboven.

Doneren