We zijn verheugd Antonella Fresa te interviewen over het REACH-project. REACH is een driejarig project dat is gestart op 1 november 2017 en wordt gefinancierd door de Europese Unie in het kader van het Horizon 2020-programma. Gericht op de bevordering van participatieve benaderingen in Cultureel Erfgoed (CH), wil het een duurzame ruimte creëren voor ontmoeting, discussie en samenwerking voor iedereen die een belang heeft in onderzoek en praktijk op het gebied van CH. Deze ruimte wordt online ondersteund door de open-erfgoed.eu digitaal platform.
Geschreven door: Jeugdambassadeurs van Europees erfgoed Héctor Manuel Aliaga De Miguel en Klaudia Chzhu
Bedankt Antonella Fresa voor het interviewen! Laten we ons allereerst even voorstellen. We Héctor en Klaudia zijn European Heritage Youth Ambassadors van het programma dat is gelanceerd in samenwerking tussen Europa Nostra, ESACH en European Heritage Tribune.
Onze eerste vraag betreft de oorsprong en eerste stappen van REACH. We zouden graag horen hoe het verhaal van het REACH-project begon?
Hallo! Ja tuurlijk. Het idee van REACH was om academici, culturele en geheugeninstellingen en andere culturele entiteiten samen te brengen, evenals de particuliere sector en het beleidsniveau. Het sleutelmoment was om een waardeketen te bestrijken en om te onderzoeken hoe de transformatie van de samenleving en in het bijzonder de cultureel-erfgoedsector kan profiteren van participatieve benaderingen. De reikwijdte van het project was om een sociaal platform op te zetten om een reeks pilots uit te voeren en een netwerk te activeren dat nog steeds leeft en nieuwe activiteiten voortbrengt.
Antonella Fresa | Workshop "Participatieve benaderingen voor creativiteit en ondernemerschap", Coventry 12 maart 2019. Bron: REACH
De afkorting van REACH is RE-designing Access to Cultural Heritage voor een bredere deelname aan behoud, (her) gebruik en beheer van de Europese cultuur. In dit verband zouden we willen vragen waarom we de toegang tot CH hadden moeten herontwerpen?
Welnu, het concept van REACH gaat over het transformeren van de rol van cultuur en cultureel erfgoed in de samenleving. Wij, deelnemers aan REACH, waren het erover eens dat het onderzoek van CH een sterke coördinatie behoeft, omdat er veel disciplines en sectoren van de samenleving bij betrokken waren. Er moet worden opgemerkt dat er veel transformaties en spanningen zijn waarmee we rekening moeten houden door professionals op het gebied van cultureel erfgoed. Deze omvatten de ontwikkeling van nieuwe vaardigheden, het creëren van verschillende managementstructuren, innovatieve bedrijfs- en duurzaamheidsmodellen, een nauwere relatie met de burger, enz.
Vanaf het begin van het ontwerp van het REACH-project tot het einde van de EU-financieringsperiode hebben we begrepen en waren we het erover eens dat veel actoren in REACH coördinatie van onderzoek naar cultureel erfgoed nodig hebben. Het tweede belangrijkste resultaat van de ervaring met REACH is de noodzaak om concrete praktijken, pilots, uit te voeren. Verschillende innovaties moeten worden getest en in die zin hebben 4 pilots die REACH uitvoert veel lessen opgeleverd voor de CV-sector. Elke activiteit wordt gedocumenteerd door REACH en kan op de website worden gedownload: voorbeelden van succesvolle verhalen en lessen die zijn getrokken uit de obstakels die we hebben gevonden.
Met betrekking tot alle opgedane ervaring en de evaluatie van de activiteit van REACH van 2017 tot 2021: kunt u ons inzichten geven over de obstakels waarmee CH voornamelijk werd geconfronteerd?
Het eerste fundamentele obstakel dat we hebben gevonden, is het maken van duurzame, participatieve praktijken op de lange termijn, en dit is voornamelijk te wijten aan drie hoofdfactoren: de eerste is de financiering omdat participatieve praktijken moeten worden ondersteund met financiering, niet met grote bedragen, maar om een capaciteit om gepassioneerde mensen te rekruteren en die continuïteit kunnen geven aan de activiteit. Participatieve activiteiten van cultureel erfgoed zijn enerzijds niet bepaald behoud, anderzijds zijn het niet bepaald traditioneel onderzoek, dus het is een behoorlijke uitdaging om financiering aan te trekken.
Het tweede obstakel zijn vaardigheden en mentaliteit in de CH-sector, omdat het onderwijs en de praktijken die in de CH-sector worden geïmplementeerd, zijn ontwikkeld door interne ontwikkeling van vaardigheden. Het vermogen van professionals om mensen te bereiken die niet beroepsmatig tot de cv-sector behoren, wordt vaak een obstakel. De pandemie bewees echter dat het nuttig en mogelijk is om de deuren van de geheugeninstellingen te openen, ook al valt er op het gebied van vaardigheden nog veel te verbeteren.
En het derde moeilijkheidsgebied zijn administratieve beperkingen, omdat de administratie van de CH-sector vaak geen rekening houdt met participatieve praktijken, zodat ze iets nieuws worden, gereguleerd door nieuwe richtlijnen, nieuwe wetten die niet alleen betrekking hebben op IE maar ook op veiligheidskwesties.
REACH creëert een wereldwijde gemeenschap van bezorgde mensen over cultureel erfgoed. Als vertegenwoordiger van de stem van jonge professionals mogen we deze vraag niet missen! Hoe kunnen studenten en jonge professionals het project promoten? Hoe kunnen wij bijvoorbeeld, net als wij, leden van ESACH, bijdragen aan uw activiteit?
Welnu, wanneer we het hebben over het vergroten van het publiek in cultureel erfgoed, is de belangrijkste factor het vertellen van verhalen, het opvatten van cultureel erfgoed als een onderdeel van ieders dagelijkse leven. Om geen barrière te creëren tussen wat erfgoed is en wat niet, zijn wij van mening dat alles erfgoed is en de ervaringen die tijdens de pandemie zijn opgedaan, hebben aangetoond dat veel belangrijke en grote instellingen deze factor hebben erkend. Het afgelopen jaar zagen we de rol die sociale media speelden in de culturele sector, om nieuwe vormen van participatie te activeren.
Het REACH-project ontwikkelde een reeks pilots in vier grote thematische gebieden, verzamelde voorbeelden van goede praktijken en maakte deze beschikbaar en doorzoekbaar via een speciale database. Welk proces voor REACH bij het selecteren van een of andere culturele erfgoedpraktijk als de goede?
Je hebt gelijk dat de gebieden erg uitgestrekt zijn en het selecteren ervan was ook een uitdaging voor ons. We hebben echter een verzameling goede praktijken ontwikkeld waarmee we ons concept uitdrukken over wat wij beschouwen als goede praktijken.
Het eerste aspect is om te kijken hoe kwetsbare gemeenschappen deel kunnen uitmaken van cultureel erfgoed. Omdat we geloven dat een participatieve benadering goed is, zolang ze in staat zijn om de samenleving te innoveren en in die zin is de rol van de kwetsbare gemeenschappen belangrijk. Om deze reden hebben we de pilot van ontwikkeld Roma-gemeenschappen en we hebben twee voorbeelden geïdentificeerd waarvan we denken dat ze een bron van inspiratie kunnen zijn: Independent Theatre en Roma Informal Educational Foundation.
Het tweede aspect waar we naar hebben gekeken, is gender, omdat we denken dat gender vaak wordt opgevat als iets modieus, maar niet als een substantieel onderwerp dat moet worden erkend als een onderdeel van onze cultuur. En hier vonden we een heel interessante ervaring, genaamd AWA, erkennen vrouwelijke kunstenaars.
Vervolgens is het concept van authenticiteit in cultuur niet alleen een commodificatie, in dit opzicht vonden we een interessant geval van de Ecomuseum van La Ponte in Spanje, waar de lokale gemeenschap openstaat om deel te nemen aan het ontwikkelingsproces van het toerisme.
Een ander criterium waarmee we rekening houden bij het selecteren is de rol van musea in een 'nieuw Europa' waar migranten niet gescheiden zijn van Europeanen, in dit verband de ervaring van Multaka in het Duits is een voorbeeld. Migrantengemeenschappen ontwikkelen nieuwe tentoonstellingen van hun cultuur om een discours met jonge bezoekers mogelijk te maken. En we zijn van mening dat de relaties met nieuwe Europeanen erg belangrijk zijn voor het vernieuwen van cultuur en het openen van nieuwe kansen voor deelname.
Antonella Fresa, zou je de belangrijkste les kunnen samenvatten en identificeren die tijdens het ontwikkelen van REACH-project is geleerd?
We doen altijd niet genoeg moeite om het project dat we uitvoeren voort te zetten. De exploitatie, het hergebruik en de voortzetting van de resultaten noemen we een duurzame ontwikkeling van het project. De goede les die we hebben geleerd, is om vanaf het begin na te denken over de exploitatie van de resultaten.
Over de auteurs
Een PhD Candidate in Urbanism Resilience and Cultural Heritage (UPM, Spanje), Hector Manuel Aliaga De Miguel is gepassioneerd door architectuur en cultureel erfgoed. Na in plaatsen als Cambridge, Parijs of São Paulo te hebben gewoond, waren persoonlijke kennis en contacten essentiële hulpmiddelen in zijn dagelijks leven voor H2020-onderzoeksprojecten, PhD-activiteiten en samenwerkingen met internationale commissies.
Klaudia Chzhu is een kunst- en cultuurmanager uit Rusland. Ze studeerde geschiedenis aan de Moscow State University en specialiseerde zich in moderne en hedendaagse geschiedenis van Europa en Amerika. Ze behaalde haar master in Arts & Cultural Management aan de Universidad Internacional de Cataluña (UIC Barcelona) met een major in Cultural Heritage Management. Samen met haar mastercollega uit Iran verdedigde Klaudia het master-eindproject (TFM) over het redden van cultureel erfgoed in oorlogstijd. Na haar studie richtte ze Art & Culture Inside op, een online platform voor hedendaagse kunst en cultureel erfgoed.